“Hoe meer je komt trainen, hoe beter jou atletiekprestaties”, voor een outsider is dit misschien een waarheid als een koe, maar het is echter niet zo eenvoudig. De kwaliteit van de training, wat men doet, de methode is zeker zo belangrijk. Een atleet die 6 keer per week traint, maar op een verkeerde manier, zal minder goed presteren dan iemand die maar 3 keer per week oefent maar dan volgens het boekje.
Stel : je voelt je al een tijdje niet lekker meer en beslist daar wat aan te doen. Je trekt het bos is en loop rustig vijf keer tweehonderd meter, onderbroken door wat wandelen, waarna je vermoeid maar tevreden weer naar huis stapt. Overmorgen doe je precies hetzelfde en een dag later nog een keer. Als je dat enkele weken volhoudt, zal je deze vijf keer tweehonderd meter moeiteloos volmaken. Na enige tijd zal je echter geen vooruitgang meer boeken. De kans is zelfs aanzienlijk dat je conditie erop achteruit gaat. Het lichaam heeft zich aangepast en om de prestatie te verbeteren moet men zoeken naar een nieuwe prikkel, t.t.z. een andere trainingsmethode. De prikkel moet ook specifiek en sterk genoeg zijn, echter ook niet te sterk want dan ontstaat overtraining.
Wat is trainen ?
Volgens de trainingsleer is trainen een planmatig gestructureerd proces waarbij op systematische wijze de ontwikkeling van de sportmotorische prestaties wordt nagestreefd.
Hierin vinden we enkele belangrijke termen : plan, structuur en systeem.
Hoe gaat de trainer tewerk ?
Om een goed trainingsschema samen te stellen moet de trainer rekening houden met volgende punten :
De Beginfase :
De atleet : Fysieke leeftijd, vrije tijd, motivatie enz…
De infrastructuur, het materiaal enz…
De Doelstelling :
Wat kan en wil de atleet bereiken vb.: 4 m polsstok, 6 m ver, 100 m in 11.50
De lat mag hoog gelegd worden maar de doelstelling moet wel realistisch blijven.
De Fasen :
Hier nemen we als voorbeeld een kamper die goed wil presteren in de zomerperiode :
Volgorde van de fasen :
- Relatieve rust (oktober)
- Algemene voorbereidingsperiode (nov/feb)
- Specifieke voorbereidingsperiode (maart/april)
- Wedstrijdperiode
De Methode :
Welke methode ga ik gebruiken voor de training van kracht, snelheid of uithouding.
Voorbeeld : interval, herhaalmethode, piramide enz..
De Evaluatie :
Regelmatig een evaluatie maken door middel van een testbatterij of door deelname aan een wedstrijd.
Daarna kan het schema eventueel worden aangepast aan de tekorten van de atleet.
Wat is periodisering ?
De beginfase is gekend, de doelstelling is vastgesteld, nu komt de vraag wat doet de atleet om zijn doelstelling te bereiken ? Het antwoord op deze vraag is : planning en periodisering. De volgende stap is het opmaken van een jaarplan. Dit jaarplan wordt vervolgens onderverdeeld in een maandplan (macro cyclus) en een weekplan (micro cyclus). Dit principe heet periodisering. Belangrijk is dat bij het opmaken van een trainingsschema de basisprincipes uit de trainingsleer waarbij de belasting centraal staat moeten gerespecteerd worden. Eén van de belangrijkste principes is de supercompensatie, ook overcompensatie of hypercompensatie genoemd.
Wat is supercompensatie ?
Na een aangepaste training is de atleet uiteraard vermoeid, zijn atletisch vermogen is gedaald, of althans één of meerdere aspecten ervan. De prestatiecurve gaat dus in dalende lijn, tot ze een dieptepunt heeft bereikt, dan gaat ze weer in stijgende lijn. Het bijzondere is nu dat die stijgende lijn doorloopt tot op een punt dat het beginniveau overtreft. Op dat moment is de supercompensatie ingetreden. Het prestatievermogen van de atleet is dus groter geworden dan voor de training. De moeilijkheid is nu de volgende training op het gepaste moment te laten plaats hebben. Als de curve zich nog niet boven het beginniveau bevindt en het lichaam krijgt al een nieuwe, gelijkaardige prikkel toegediend, dan is de training eigenlijk zinloos geweest.
Méér nog, als dat geregeld gebeurd, dreigen overtraining en oververmoeidheid en wordt de conditie van de atleet alleen maar slechter. De tijd tussen twee trainingen mag echter ook niet te lang zijn, anders kan de atleet niet meer profiteren van de supercompensatie en boekt hij weinig vooruitgang. Enkele richtlijnen van de recuperatietijd om een progressief toenemend prestatieniveau te verkrijgen : snelheid – 72 uren, kracht en anaërobe uithouding (weerstand) – 48 uren, aërobe uithouding – 24 uren. Dit zijn echter gemiddelde waarden, individuele afwijking zijn uiteraard mogelijk. Het is dus noodzakelijk dat de trainer zijn atleet goed kent en goed leert evalueren.
Hoe zit het met onze trainingen ?
Zonder de inzet van onze bestuursleden over het hoofd te willen zien, mag er toch gezegd worden dat de constante verbetering van clubrecords en de tientallen kampioenen die onze vereniging de laatste jaren telde, te danken is aan de kwaliteit van de trainingen. Onze hoofdtrainers volgen reeds jaren de cursussen van de Vlaamse Trainersschool en zijn regelmatig aanwezig op de Top Trainer Clinics. Het feit dat zij worden aangeduid door de VAL voor de Provinciale Trainingen in het kader van het “Jeugdproject” is zeker geen toeval. Hopelijk hebben de enkelingen die zelf hun trainingsschema maken of zelf bepalen waar of wat ze gaan trainen nu begrepen dat ze het beter aan hun trainer overlaten.
Hubert Hendrickx
